Zapatista Ayaklanması resmi olarak 1 Ocak 1994’te,sermayenin küreselleşmesi taraftarları ve onların emirlerini yerine getiren hükümetlerin NAFTA’yı yürürlüğe koyduğu gün başladı.1111 yerli topluluğunu temsilen yerliler ayaklandı ve beş önemli şehri ve kasabayı işgal etti.Talepleri geçmişteki yerli hareketlerinin çoğunun taleplerine benziyordu:Okul ve öğretmen istiyorlardı,hastane ve doktor istiyorlardı.Daha fazlasını da istiyorlardı.Dillerini,yerel geleneklerini,çevrelerini ve kültürel değerlerini yoksulluk ve topraklarından sürülmeleri karşısında korumak istiyorlardı.Bunu,kimse kendini karar alma sürecinin dışında hissetmesin diye tüm topluluğun sesini duyuran bir tarzda yapmak istiyorlardı.Zapatistalar bunu ‘birçok dünyayı içine alan bir dünyanın yaratılması’ olarak adlandırıyordu.
Hükümet bu taleplere kulak vermek yerine şiddet ve baskıyla karşılık verdi.12 gün boyunca sokaklarda silahlı çatışmalar sürdü ;Mexico City’de,ordu ve polisin yerlilerin topraklarından çekilmesini talep eden büyük bir protesto düzenlediğinde nihayet ateşkes ilan edildi.Ateşkes teknik olarak bugüne kadar bozulmadı.Zapatistalar tek bir kurşun sıkmadı.Meksika devlet başkanı askeri birlikleri göndererek bir sürü insanı evlerinden sürdü.Birçok insan tutuklandı,bazıları hala cezaevindeler.İnsan haklarını savunmak veya kalkınma projeleriyle yoksullukla mücadele etmek isteyen insanlar Meksika’dan sınır dışı edildiler.Diğerleri saklanmaya başladı.Basın hikayeyi hükümetin ağzından anlatmadığı sürece sessiz kalması yönünde denetlendi ve maniple edildi.ABD destekli Amerikan okullarında(Fort Bening,Georgia’da) eğitim alan subaylar tarafından paramiliter birlikler oluşturuldu,eğitildi ve silahlandırıldı.Bu birlikler binlerce insanı daha evlerinden,topraklarından sürerek bir terör dönemi başlattılar.
1996 Şubatı’nda hükümet ve Zapatistalar arasında San Andres Anlaşması imzalandı.Bu anlaşma yerli topluluklarına,kendi yönetim biçimlerini belirleme,yerli yasaları doğrultusunda bir adalet sistemi oluşturma ve yerli dilinde eğitim verme hakkı tanıyordu.Yerlilere uğruna savaştıkları şeyin bir kısmını,toprakları üzerindeki egemenliklerini veriyordu.Tek kelimeyle söylemek gerekirse,özerklik tanıyordu.
Fakat,Ernesto Zedillo’nun başkanlığındaki Meksika hükümeti imzaladığı anlaşmayı yürürlüğe koymadı.Bunun yerine Zedillo,sivilleri hedef alan ve Chiapaneco yerli topluluklarının silahlanmasıyla sonuçlanan bir savaş stratejisi izlemeyi tercih etti.Büyük oranda şehirlerdeki işsiz gençlerden oluşturulan para-militer birlikler ordu ve eyalet polisi tarafından eğitildi.Gazeteciler hedef alındı ve Chiapas hakkında haber yapmamaları yönünde baskı yapıldı.Tüm dünyadan gelen yüzlerce insan hakları eylemcisi Meksika’dan sınır dışı edildi.
Zapatistalar 1996 Kasımında saldırgan hükümetle görüşmeyi kestiler ama sakinliklerini korudular ve özerk bir şekilde kendilerini örgütlediler.Askeri saldırılara dayandılar.Meksika içinde ve uluslararası çapta dostluklar kurmaya ve San Andres Anlaşmasının yürürlüğe konmasını talep etmeye devam ettiler.
2001 yılında ,Chiapas’tan Mexico City’nin merkezine doğru bir Zapatista kafilesi yola çıktı.Yolda on binlerce insanla buluştular ve sonunda Meksika meclis binasının önünde konuşma yaptılar.Anlaşmanın yürürlüğe konacağı umudu hiç bu kadar artmamıştı.Meksika Senatosu ve Meclisi ilk yasa tasarısının kapsamını daralttı.San Andres Anlaşmalarında kabul edilen temel hakları,yerli topluluklarının demokratik özerkliğini tanımadı.Ulusal Yerli Meclisi ve Zapatistalar,Meclis tarafından Meksika halkının demokratik iradesine ihanet edildiğini öne sürerek bu yasa tasarısını derhal reddettiler…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder